« … οἱ κάτοικοι τῶν Ἀθηνῶν μόνον εἰς ἐκτάκτους περιστάσεις πρέπει ν᾿ ἀναπνέουν ἄοσμον ἀέρα»;

Ο Εμμανουήλ Ροΐδης (1836-1904), κάτοικος του κέντρου της Αθήνας, σε χρονογράφημά του το 1896 στην εφημερίδα Ἑστία, σκιαγραφεί την εικόνα μιας πόλης με υψηλή ρύπανση. Η οδός Πανεπιστημίου πλημμυρίζει τις ημέρες ισχυρής βροχόπτωσης, η οδός Σταδίου γίνεται απροσπέλαστη από τα σύννεφα σκόνης, οι κάτοικοι χάνονται μέσα σε χωματόδρομους που δεν φέρουν ονόματα, ενώ αρκεί η Σελήνη για τον φωτισμό τους. Τα σφαγεία της πόλης στεγάζονται στο Παναθηναϊκό Στάδιο, τα απόβλητα ρέουν στην κοίτη του Ιλισού, οι υπόνομοι των οδών Άρεως, Κολοκοτρώνη και Ερμού καταλήγουν υπαίθρια στον Κεραμεικό.

«Ἀπό δεκαετίας ἤδη διατρίβω ἐν Ἀθήναις καὶ δύναμαι νὰ εἴπω, ἄνευ τῆς παραμικρᾶς ὑπερβολῆς, ὅτι καθ’ ὅλον τοῦτο τὸ διάστημα ἡ κυριωτέρα μου ἐνασχόλησις ὑπῆρξε νὰ καταπίνω σκόνιν». (Εμμανούηλ Ροΐδης)

Την έκρυθμη αυτή κατάσταση καυτηριάζει το σατιρικό περιοδικό Ἀσμοδαῖος, αναφέροντας: «αἱ παστρικαὶ Ἀθῆναι λαμποκοποῦν» από… καθαριότητα.